Elşən Mustafayev: “Azərbaycan müxalifəti indiki tarixi situasiyanın mahiyyətini dərk eləmir”

“Dağlıq Qarabağ problemini yaratmış dövlətlərə həmin problemin həllini həvalə eləmişik”

Son zamanlar bölgədə və o cümlədən ölkədə baş verməkdə olan siyasi-sosial proseslərlə bağlı suallarımızı Azərbaycan Milli İstiqlal Partiyasının beynəlxalq məsələlər üzrə katibi Elşən Mustafayev cavablandırır.

-Elşən bəy, Sizcə, Xocalı faciəsinin növbəti ildönümünü beynəlxalq miqyasda lazımi səviyyədə təşkil edə bildikmi?

-Xocalı faciəsi ilə bağlı ölkə xaricində aparılan siyasəti prinsip etibarilə qənaətbəxş hesab edirəm. İmkan daxilində bu yöndə müəyyən işlər görülür. Amma nəzərə almalıyıq ki, Xocalı qətliyamı yeni dövrün faciəsidir. Azərbaycan qurumları və vətəndaşları bu faktla bağlı daha geniş miqyasda təbliğat aparmaq iqtidarında olmalıdırlar. Çünki ermənilər yüz il bundan əvvəl baş verdiyini iddia etdikləri saxta soyqırımını çox ardıcıl şəkildə yaya bilirlər. Amma əlimizdə konkret faktlar ola-ola onlardan zəif işləyirik. Fevralın 26-da vətəndaşlarımızın bu faciəyə verdiyi reaksiyanı çox yüksək qiymətləndirirəm. Və bu, birbaşa vətəndaşlarımızın içindən gələn hiss idi. Sözsüz ki, həmin gün bütün dünyanın gözü Azərbaycanda idi. Bununla belə, çox təəssüf edirəm ki, Azərbaycanın Nazirlər Kabineti həmin günü qeyri-iş günü elan etməyib. Ona görə də Xocalı şəhidlərini ziyarət etmək istəyən insanlarımız işdən aralana bilmirlər. Amma ümumilikdə götürəndə bu hamının dərdidir. Düzdür, informasiya savaşında biz həmişə ermənilərdən bir addım geridə qalmışıq, amma müəyyən məqamlarda irəlidə olmağımızı görürük. Bu da erməniləri çox qıcıqlandırır. Bu gün ermənilər Azərbaycanla bağlı informasiya müharibəsində ən çox qorxduqları və müzakirələrdə eşitmək istəmədikləri mövzu Xocalıda törətdikləri soyqırımıdır. Bu hadisə yaxın tarixdə baş verdiyi üçün, əldə fotoşəkillər və videomateriallar olduğu üçün bu faktı birmənalı şəkildə inkar edə bilmirlər. Ən yaxşı halda Xocalıya hücumu etiraf edirlər, amma insanların öldürülməsini bizimkilərin üstünə yıxırlar. Guya ki, bizimkilər Xocalıdan qaçanları erməni bilib öldürüblər. Halbuki bunun ermənilərin etdiyini təsdiqləyən yüzlərlə, minlərlə faktlar mövcuddur. Buna görə də ermənilər bizim dünyada apardığımız haqlı təbliğata qarşı həmişə aqressiv reaksiya veriblər. Fransada iki tələbəmizin ermənilər tərəfindən döyülməsi də bu yanaşmanın təzahürüdür. Bilirsiniz ki, Fransada erməni lobbisi və diasporu çox güclüdür. Və belə bir şəraitdə iki tələbəmizin Parisdə Xocalı soyqırımını anlatması onlar tərəfindən sakit qarşılana bilməzdi. Ona görə ki, Xocalı hadisəsi ermənilərin ən zəif yeridir. Bu gün Ermənistanda hakimiyyətdə olanların əksəriyyətinin bu və ya digər dərəcədə Xocalı faciəsinin baş verməsində əli var.
Bununla bərabər, hesab edirəm ki, Xocalı faciəsi ilə bağlı beynəlxalq təbliğat işlərini faciənin ildönümündə başlamaq düzgün deyil. Bu işi ilboyu aparmalıyıq. Və bu prosesdə çalışmaq lazımdır ki, insanlarımız emosiyalara qapılmasınlar. Haqlı olsalar da... Çünki kənardan baxanda bir növ ermənilərə nifrət əhvalı kimi görünür. Bu bizə ciddi şəkildə mane ola bilər. Hisslərə əsaslanan bəyanatlar son anda əleyhimizə işləməyə başlayır. Sadəcə, anlatmaq lazımdır ki, bu faciənin törədilməsi heç erməni xalqına da başucalığı gətirmir.

-Bu fonda Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli perspektivi necə görünür?

-Bu prosesdə bir nüans hiss edirəm. ATƏT-in Minsk Qürupu iyirmi ilə yaxındır ki, bu münaqişənin nizamlanması ilə məşğul olur. Bu da faktdır ki, ölkə siyasətçiləri və hətta iqtidar mənsubları da bu qrupun fəaliyyətindən ciddi şəkildə narazıdırlar. Düşünürəm ki, Dağlıq Qarabağ problemini yaratmış dövlətlərə həmin problemin həllini həvalə eləmişik. Bu da məntiqlə mümkün deyil ki, onların özləri də bu problemi həll etsinlər. Söhbət başlıca olaraq Rusiyadan gedir. Bu dövlətin həmin problemin yaranmasında həlledici rolu olub, buna görə də məsələnin həllində maraqlı deyil. Ən azı, ona görə ki, həll variantı Rusiyanın maraqlarına xidmət edəcəksə, onda bu problemi niyə yaradırdı? Fransa da ermənilərlə birbaşa iqtisadi və siyasi baxımdan sıx bağlılığı olan bir dövlətdir. Bu qrupda nisbətən loyal görünən Birləşmiş Ştatlardır, amma onun özü də erməni diasporu ilə hesablaşan bir dövlətdir. Buna görə də Minsk Qrupunun işi effektsizdir. Azərbaycan hakimiyyəti və müxalifəti bu nöqtədə birgə mövqedən çıxış edir ki, Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir, onun müstəqilliyindən söhbət gedə bilməz. Hətta zaman-zaman bəzi beynəlxalq təşkilatlar bu məsələ ilə bağlı iqtidarla müxalifət arasında fikir ayrılıqları yaratmağa da cəhd göstərib, ancaq məqsədlərinə nail ola bilməyiblər.

-Əgər özümüz parlament səviyyəsində Xocalı faciəsini soyqırımı kimi tanımamışıqsa, niyə bunu başqa dövlətlərdən umuruq?

-Mən elə bu mövzunun üzərinə gəlmək istəyirdim. Xocalı soyqırımının ildönümünü ölkədə qeyri-iş günü elan etmirlər və eyni zamanda Azərbaycan parlamenti rəsmi şəkildə bunu soyqırımı kimi tanımayıb. Rəsmilərdən soruşanda bunu tamam başqa cür yozurlar ki, dövlət rəhbərləri və digər rəsmilər bunu həmişə qeyd ediblər, bundan artıq daha nəyə lazımdır? Mən də çox düşünürəm ki, görəsən, burada hansı səbəb var? Tez-tez bizdə qeyd olunur ki, ermənilər Xocalıda soyqırımı törədiblər, amma rəsmən tanınmır. Bu müəmma mənə də aydın deyil.
Zaman-zaman Azərbaycanda xalq diplomatiyası adı altında müəyyən layihələr gerçəkləşdirilir ki, Azərbaycanla Ermənistan ictimaiyyətinin əlaqələri yaransın və genişlənsin. Fikrimcə, bu addım ona hesablanıb ki, Azərbaycan cəmiyyəti məğlubiyyət əhvali-ruhiyyəsini unutsun və faktla barışsın. Bu prosesdə Ermənistanın itirəcəyi bir şey yoxdur, o, müharibədən qazancla çıxıb. Buna görə də xalq diplomatiyası Ermənistanın maraqlarına xidmət edir. Münasibətlərdə yumşalmanın baş verməsi, faktiki olaraq, Ermənistan hakimiyyətinin mənafeyinə xidmət edən bir addımdır. Azərbaycana gəlincə isə, söhbət təkcə şəhidlərimizin ruhundan deyil, həm də ərazilərimizin itirilməsindən gedir. Və işğal faktına müqavimətin itirilməsindən gedir. Əkrəm Əylislinin məlum romanı da bu siyasətin tərkib hissəsi kimi meydana çıxdı. Çox təəssüf ki, indi vurğulayacağım tendensiyanı müxalifət mətbuatında da görürəm və artıq ermənilər də bu işə başlayıblar. Söhbət xalq diplomatiyası çərçivəsində azərbaycanlılarla ermənilərin dostlaşmasından gedir. Bütün bu proseslər bir mərkəzdən idarə edilən əməliyyata bənzəyir. Əylislinin əsərini qabaqcadan hazlırlanmış və bizim əleyhimizə olan bir təxribat kimi qiymətləndirirəm. Əylislidən bu prosesin içində bir fiqur kimi istifadə edilir. Azərbaycan ictimaiyyəti bu əsərə kəskin reaksiya verə bilərdi və verməliydi də. Amma Azərbaycan hökuməti ciddi yanlışlığa yol verdi.

-Partiyanızın lideri Etibar Məmmədovun da prezidentliyə namizədliyinin irəli sürüləcəyi barədə mətbuatda məlumat yayılandan sonra ehtimallar irəli sürüldü ki, Etibar Məmmədovun Rusiyadakı imkanlı soydaşlarımızın yaratdığı Milyarderlər İttifaqı ilə əlaqələri var. Bu ehtimal nə dərəcədə düzgündür?

-Biz bu məsələ ilə bağlı açıqlama vermişik. Hesab edirik ki, irəli sürülən ehtimal, sadəcə, jurnalistlərin yaradıcılığıdır. Mən rəsmi şəkildə bildirirəm ki, partiyamızın lideri Etibar Məmmədov son aylarda, ümumiyyətlə, Azərbaycandan kənara çıxmayıb. Belə bir təmas və ya görüş baş tutsaydı, jurnalistlərin və ayrı-ayrı insanların diqqətindən yayınmazdı. Ona görə də bu cür söhbətləri ciddi şəkildə qəbul eləmirəm.

-Azərbaycan müxalifətinin prezident seçkilərindən öncəki durumunu necə dəyərləndirirsiniz?

-Mənə elə gəlir ki, Azərbaycan müxalifəti ya indiki tarixi situasiyanın mahiyyətini dərk eləmir, ya da bunu anlaya-anlaya hansısa maraqlar üzündən iqtidardan daha çox öz həmkarları ilə savaşa girişib. Real durumu və bu durum qarşısındakı məsuliyyətini analaya bilən bir siyasi sistem bu cür hərəkət eləməzdi. Aşkar şəkildə görünən budur ki, müxalifət prezident seçkilərinə vahid namizədlə getməyəcək. Çünki müxalifətdaxili çəkişmələrdən belə başa düşmək olur ki, hər hansı partiya vahid namizəddən danışanda elə birinci növbədə öz liderinin namizədliyinin irəli sürülməsini və hamının da onu qeydsiz-şərtsiz dəstəkləməsini nəzərdə tutur. Yəni mənə elə gəlir ki, müxalifətin hətta vahid namzəd anlayışının siyasi-taktiki mahiyyəti barədə təsəvvürü də zəifdir və yaxud ümumiyyətlə, yoxdur. Bəziləri də deyirlər ki, vahid namizəd məsələsindən daha önəmli məsələ seçki strukturlarının dəyişilməsinə və demokratikləşdirilməsinə nail olmaqdır. Amma bu istiqamətdə də heç bir əlaqəli iş görmək meylləri hiss olunmur.

Söhbətləşdi: Savalan